Wprowadzenie

W obecnej dobie światowych osiągnięć w dziedzinie elektrotechniki, elektroniki i automatyki nie sposób nie wyróżnić istotnych zmian i nie zauważyć przełomu w obszarze instalacji elektrycznych. Aby dokonać najprostszego podziału dzisiejszych instalacji, za kryterium odróżniające je od siebie można by przyjąć na przykład funkcjonalność zastosowania takiej instalacji oraz elastyczność jej rozbudowy w przyszłości. Taki podział pozwala przeciwstawić tradycyjnej instalacji elektrycznej instalację inteligentną, często też nazywaną instalacją inteligentnego budynku.

O ile w przypadku konwencjonalnych instalacji elektrycznych należy już przed rozpoczęciem budowy zdecydować jak i z którego miejsca będzie odbywało się sterowanie instalacjami domowymi, to w przypadku instalacji "inteligentnej" wszystkie opcje pozostają otwarte do końca. Dlatego też w każdej chwili można zdecydować o modyfikacji lub rozszerzeniu funkcjonalności systemu bez potrzeby kucia ścian i układania nowych kabli, co jest konieczne w przypadku instalacji konwencjonalnych. W tym celu wszystkie urządzenia techniczne i systemy budynku łączy się wspólnym przewodem tworzącym magistralę instalacyjną. Dzięki takiemu rozwiązaniu po aktywacji urządzenia np. poprzez naciśnięcie przycisku odpowiedni moduł wykonawczy, wykona wszystkie zaprogramowane przez ten sensor funkcje.

"Home sapiens" - inteligentne mieszkanie to
Oszczędności
Roczne koszty energii elektrycznej i cieplnej to procentowo największy stały wydatek w eksploatacji domu czy mieszkania. Systemy inteligentne zarządzają zgodnie z regułą: nigdy nie dostarczać energii, która nie zostanie wykorzystana. Dotyczy to zarówno energii elektrycznej, jak i cieplnej.
Racjonalne zarządzanie przynosi wymierne oszczędności. Gdy w danym pomieszczeniu nikt nie przebywa, system rejestruje to i wyłącza oświetlenie - zwłaszcza ciągów komunikacyjnych (korytarzy, schodów itp.).
Na podobnej zasadzie odbywa się zarządzanie energią cieplną. Na czas otwarcia okna ogrzewanie w danym pomieszczeniu zostaje chwilowo wyłączone. Dzięki zastosowaniu dobowego sterowania ogrzewaniem, które polega na obniżeniu temperatury w porze nocnej, nie tylko oszczędzasz, ale również lepiej śpisz.
Wprowadzając do systemu dane o tym, w jakich godzinach nikogo nie ma w domu, również można zaoszczędzić. System obniży temperaturę w całym budynku o kilka stopni podczas nieobecności mieszkańców, a na kilka minut przed ich powrotem przywróci odpowiednią. W razie potrzeby, np. gdy ktoś z domowników musi wcześniej wrócić do domu, wystarczy wysłać SMS do systemu zarządzającego, żeby przywrócić zadeklarowaną temperaturę.
Dysponując dużym domem z rzadko wykorzystywanymi pokojami gościnnymi, można zdefiniować te pomieszczenia w systemie i zadeklarować dla nich niższą temperaturę - np. 14 stopni Celsjusza. Gdy ktoś zapowie wizytę, jednym przyciskiem można zmienić temperaturę w wybranym pokoju.

Bezpieczeństwo
Fundusze przeznaczone na instalację inteligentną to inwestycja nie tylko w wygodę, ale i w bezpieczeństwo. Gdy wszyscy mieszkańcy opuszczą dom, system zostanie poinformowany o tym poprzez czujniki ruchu. Uruchomi wówczas procedury bezpieczeństwa, wyłączy wszystkie urządzenia elektryczne podłączone do dedykowanych gniazdek, siłowniki zamkną niedomknięte okna, odcięty zostanie dopływ gazu i wody, co skutecznie chroni przed wybuchem lub zalaniem w wypadku pęknięcia rury. Na końcu zostanie uruchomiony system alarmowy.
W wypadku naruszenia chronionych stref system natychmiast powiadamia właściciela oraz odpowiednie służby (ochrona, policja). Dodatkowo wykrycie intruza może być sygnalizowane mruganiem wszystkich świateł w obiekcie, co zaalarmuje sąsiadów oraz skutecznie wystraszy włamywacza. W razie wykrycia pożaru system włączy wszystkie światła w celu umożliwienia szybkiej ewakuacji oraz powiadomi straż pożarną o potrzebie interwencji. Korzystając z zainstalowanych w obiekcie kamer, może wysłać MMS przedstawiający aktualną sytuację w domu i jego otoczeniu. Dysponując komputerem z dostępem do Internetu, obejrzysz wówczas w czasie rzeczywistym sytuację w strzeżonym obiekcie.
Użyteczną funkcją jest "symulacja obecności", przydatna zwłaszcza podczas wyjazdów urlopowych lub świątecznych. Obejmuje nie tylko zapalanie świateł, ale również włączanie telewizora lub sprzętu audio, co sprawia wrażenie, że w domu ktoś przebywa.
Systemy inteligentne są systemami rozproszonymi - oznacza to, że w wypadku awarii pojedynczego modułu reszta pracuje prawidłowo. Jest to bardzo istotna cecha, znacznie zmniejszająca zawodność instalacji jako całości.

Wygoda
Niekwestionowanym argumentem za stosowaniem instalacji inteligentnych jest zwiększenie wygody użytkowania domu. Integracja wszystkich urządzeń elektrycznych, w tym sprzętu audio i wideo oraz gospodarstwa domowego, sprawia, że wszystkimi można sterować za pomocą jednego pilota. Dodatkowo instalacja może być podłączona do serwera internetowego, co pozwala zarządzać domem przez Internet. Możliwe jest również sterowanie urządzeniami przez sieci GSM za pomocą SMS-ów. W tym celu należy instalacje wyposażyć w modem GSM oraz odpowiedni interpreter poleceń.
W pomieszczeniach jest wiele punktów świetlnych sterowanych przez inteligentny system, co pozwala na tworzenie tzw. scen świetlnych: odpowiedniego nastroju do kolacji (dodatkowo można zaprogramować odpowiedni rodzaj muzyki), czy też oświetlenia do lektury albo jeszcze innego, gdy zechcesz obejrzeć program telewizyjny.
Opuszczając "home sapiens", nie trzeba pamiętać o wyłączeniu oświetlenia ani włączeniu alarmu, zrobi to system po otrzymaniu z czujników informacji, że domownicy opuścili budynek i zamknęli drzwi wejściowe z zewnątrz.

Wobec tych różnorodnych wymagań, konwencjonalna instalacja elektryczna szybko osiąga granice swoich możliwości. Możliwości te są zbyt ograniczone i zmiana funkcji użytkowych instalacji może okazać się zbyt kosztowna, a racjonalna współpraca poszczególnych modułów systemu zbyt dużym przedsięwzięciem. To wszystko nie oznacza jednak, że należy zrezygnować z raz powziętych planów.
Na szczęście dla rozwiązań konwencjonalnych istnieje inteligentna alternatywa - "Home sapiens".

(źródło: materiały archiwalne Merten, ELMARK S.C.)